Değerli Yalovalılar,
Meslek hastalıkları konusuna bu hafta da devam edeceğiz.
Meslek hastalıkları tanımını hatırlarsak eğer; sigortalının çalıştırıldığı işin niteliğine göre, tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, sakatlık ve ruhi arıza halleridir” (506 sayılı SSK Kanunu Mad.11B).
Bu hafta sizlere bahsedeceğim konu ise; Toz nedenli meslek hastalıkları.
Tozlardan Meydana Gelen Meslek Hastalıkları aslında en önemli grubu oluştururlar. Tozlardan oluşan hastalıkların genel adları “Pnömokonyoz”dur. Zararlı toz parçacıkları madenciler tarafından ve diğer bazı işciler tarafından solunduğu zaman, akciğerlerde küçük bir iltihabi kitle oluşur. Bunlar, röntgen filminde, birer katı yumru olarak görülürler. Akciğer dokusu incelir ve esnekliği kaybolur. Bu durum, fibrozis olarak bilinir.
Sonuçta hastadaki nefes darlığı, gün geçtikçe daha da artar ve durum kalıcı öksürüğe dönüşür. Hastalığa bir kez yakalandıktan sonra, solunan havadaki toz oranında azalma olsa da, akciğer dokusundaki hasar kalıcıdır. Kişi sonunda öyle kötü bir döneme girer ki, evinden dışarı çıkamaz. Solunan toz parçasının hangi madde olduğu röntgenden anlaşılabilir. Çünkü partiküllerin akciğerdeki dağılımları değişik şekiller gösterirler.
Değişik pnömokonyozlar, neden olan toza göre isimlendirilirler. Meslek gruplarına bağlı olarak en sık, silikoz, asbestoz, berillioz, bisinoz gibi hastalıklar meydana gelmektedir. Pnömokonyozun meslek hastalığı sayılabilmesi için, sigortalının, havasında pnömokonyoz yapacak yoğunluk ve nitelikte toz bulunan yer altı ve yer üstü işlerinde toplam olarak en az üç yıl çalışmış olması gerekir. Yüksek sağlık Kurulu’nun onayı sağlanmak koşuluyla 3 yıllık süre indirilebilir.
Silikoz : Silis oksitle meydana gelen akciğer fibrozisidir. Yaygın ve tehlikeli bir toz hastalığıdır. Kuartz taşlarından elde edilen tüm maden cevherlerinde silikoz tehlikesi vardır. Altın, bakır, kurşun, çinko, demir, antrasit maden kömürü ve adi maden kömürü madenciliğinde çalışan işçilerde silikoz gelişebilir. Dökümcülük, tünel, taş ocakçılığı, kumtaşı öğütme, beton kırma, granit oymacılığı ve porselen ya da seramik çanak çömlek gibi işlerinde çalışanlar silikoz riskiyle karşı karşıyadırlar. Silikoz, akciğerlerin solunabilen kristalize silika’ya aşırı maruz kalınması sonucu, akciğerlerde yaptığı sakatlayıcı ve geri dönüşü olmayan ve bazen öldürücü olan bir akciğer hastalığıdır. Silica, yeryüzü kabuğunun en çok görülen ikinci minerali ve kum, kaya ve diğer mineral ve maden cevherlerinin de başlıca unsurudur. Kristalize silikanin mikroskobik parçacıklarını içeren tozlara aşırı korumasız kalmak akciğerlerde havadan solunum yoluyla alınan oksijen alım yeteneğini düşüren bir skar (ölü doku) dokusuna neden olabilir. Deniz kenarlarında bulunan tipik kum, silikoz tehlikesi tehdidi göstermez. ABD istatistiklerine göre, her yıl 1 milyondan fazla Amerikan işçisi kristal silikaya maruz kalmaktadır. Her yıl, 250 den fazla Amerikan işçisi, silikozdan ölmektedir. Bu hastalığın çaresi olmamakla beraber, işverenlerin, işçilerin ve sağlık uzmanlarının bu maruz kalmayı azaltmaya karşı birlikte hareket etmesi halinde, yüzde yüz korunulabilen bir hastalıktır. Silikozise ek olarak, kristal silica parçacıklarının solunması, bronşit ve tuberküloz gibi hastalıklara yol açabilir. Bazı çalışmalar sonucunda, akciğer kanseriyle ilişkili olduğu da ortaya çıkarılmıştır. Asbestoz: Amyant tozları ile meydana gelen toz hastalığıdır. Berillioz: Berilyum tozlarının solunması ile meydana gelen yaygın toz hastalığıdır. Bisinoz: Pamuk lifleri, yaprak, keten ve kenevir tozlarının solunması ile meydana gelen belli zamanlarda kendini gösteren astım nöbetleri ile olan toz hastalığıdır.
Değerli Yalovalılar,
Türkiye gündemine kot kumlamacılarının ölümü ile gelen bu hastalıktan, halbuki özellikle taş ocaklarında ve kömür madenlerinde çalışanlar yıllardır muzdariptir. Bu hastalıkları önlemek için iş sağlığı ve güvenliğine taraf olan tüm kuruluşların ortak bir hareket tarzı belirleyerek çalışması en doğru yol olacaktır.
Haftaya meslek hastalığı etkenleri ile kaldığımız yerden devam etmek üzere…
Sağlıcakla kalın, güvenle kalın.
İşinizdeki güvenliği harekete geçirin.
Dr. Ziya Cüneyt AKYILDIRIM
Aksel İş Sağlığı ve Güvenliği A.Ş.
